รถไฟฟ้าภูเก็ต
โครงการระบบขนส่งมวลชนจังหวัดภูเก็ต
โครงการระบบขนส่งมวลชนจังหวัดภูเก็ตเป็นโครงการที่สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี และแผนระบบการคมนาคมขนส่งของประเทศ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพ รวมถึงอำนวยความสะดวกให้เกิดความปลอดภัยและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ส่งเสริมให้ภูเก็ตเป็นเมืองต้นแบบ หรือเป็นเมืองอัจฉริยะ Smart City โดยโครงการนี้จะบรรเทาปัญหาจราจร ลดมลภาวะเป็นพิษ ส่งเสริมการท่องเที่ยวและภาพลักษณ์ รวมถึงช่วยส่งเสริมคุณภาพชีวิตประชาชนในจังหวัดภูเก็ตอีกด้วย
ความเป็นมาของโครงการ
20 ต.ค. 55 คณะรัฐมนตรี(ครม.) มอบหมายให้กระทรวงคมนาคมดำเนินการศึกษาเกี่ยวกับการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานเพื่อรองรับการขยายตัวของการท่องเที่ยวในพื้นที่ภาคใต้ 10 ก.ย. 56 สำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร (สนข.) ได้ว่าจ้างที่ปรึกษาเพื่อทำการศึกษาและออกแบบโครงการรถไฟเพื่อการท่องเที่ยวจากสุราษฎร์ธานี –พังงา -ภูเก็ต (รวมทั้งโครงการระบบขนส่งมวลชนจังหวัดภูเก็ต) 10 ก.พ. 59 กระทรวงคมนาคมให้การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย (รฟม.) เป็นหน่วยงานหลักที่รับผิดชอบดำเนินการโครงการระบบขนส่งมวลชนจังหวัดภูเก็ตในรูปแบบ PPP ต่อเนื่องจาก สำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร (สนข.) 13 ก.ค. 61 รฟม. ได้ว่าจ้างที่ปรึกษาเพื่อทำรายงานการวิเคราะห์โครงการตาม พ.ร.บ. ร่วมลงทุนฯ โครงการระบบขนส่งมวลชนจังหวัดภูเก็ต ระยะที่ 1 ช่วงท่าอากาศยานนานาชาติภูเก็ต - ห้าแยกฉลอง พระราชกฤษฎีกากำหนดจังหวัดให้การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทยดำเนินกิจการรถไฟฟ้า พ.ศ. 2562 เพื่อให้ รฟม. ดำเนินกิจการรถไฟฟ้าในจังหวัดพังงาและภูเก็ต ได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 6 เม.ย. 62 และมีผลใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษา (วันที่ 7 เม.ย. 62) เป็นต้นไป ที่มา : MOT, MRTA, ประชาชาติจุดมุ่งหมายของโครงการระบบขนส่งมวลชนจังหวัดภูเก็ต
เพื่อพัฒนาระบบขนส่งมวลชนที่มีประสิทธิภาพที่สามารถอำนวยความสะดวกในการเดินทางให้กับประชาชนในจังหวัดภูเก็ตและนักท่องเที่ยว ซึ่งเป็นแนวทางในการแก้ไขปัญหาการจราจรได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน ส่งเสริมคุณภาพชีวิตที่ดีต่อประชาชน นอกจากนั้นยังเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวและภาพลักษณ์ของจังหวัดภูเก็ตการดำเนินโครงการ
สนข. ดำเนินการศึกษาและจัดทำแผนแม่บทการพัฒนาระบบขนส่งมวลชนหลักในจังหวัดภูเก็ตโดยผลการศึกษาได้เสนอแนะแนวเส้นทางที่ควรดำเนินการ จำนวน 3 เส้นทาง ได้แก่ เส้นทางที่ 1 ช่วงท่าอากาศยานนานาชาติภูเก็ต - ห้าแยกฉลอง และ ช่วงท่านุ่น - เมืองใหม่ เส้นทางที่ 2 ช่วงเมืองภูเก็ต – ป่าตอง เส้นทางที่ 3 ช่วงห้าแยกฉลอง – ราไวย์ แต่เริ่มดำเนินการเส้นทางที่ 1 ช่วงท่าอากาศยานนานาชาติภูเก็ต - ห้าแยกฉลอง และ ช่วงท่านุ่น – เมืองใหม่ก่อน โดยแบ่งการดำเนินการโครงการเป็น 2 ระยะ ระยะที่ 1 ช่วงท่าอากาศยานนานาชาติภูเก็ต - ห้าแยกฉลอง รวม 41.7 กม. 21 สถานี ระยะที่ 2 ช่วงท่านุ่น-เมืองใหม่ รวม 16.8 กม. 3 สถานี โดยเร่งดำเนินการระยะที่ 1 ช่วงท่าอากาศยานนานาชาติภูเก็ต - ห้าแยกฉลองก่อนระยะที่ 1 ช่วงท่าอากาศยานนานาชาติภูเก็ต - ห้าแยกฉลอง
เส้นทางช่วงนี้เป็นเส้นทางจากในตัวเมืองภูเก็ตไปจนถึงนอกตัวเมืองภูเก็ตนอกจากนั้นยังเชื่อมต่อกับท่าอากาศยานนานาชาติภูเก็ตอีกด้วย เพื่ออำนวยความสะดวกต่อนักท่องเที่ยวและคนในพื้นที่ในการเดินทางในจังหวัดมากขึ้น โดยจะเร่งการก่อสร้างให้เร็วที่สุด คาดว่าจะเปิดใช้บริการได้ในปี 2569
ระยะที่ 1 ช่วงท่าอากาศยานนานาชาติภูเก็ต - ห้าแยกฉลอง รวม 41.7 กม. 21 สถานี
- ทางวิ่งระดับพื้นดิน (At Grade) 19 สถานี
- ทางวิ่งลอดใต้ดิน (Underground) 1 สถานี คือ สถานีถลาง ซึ่งสถานีนี้จะเป็นศูนย์ควบคุมการเดินรถ และซ่อมบำรุงด้วย
- ทางวิ่งยกระดับ (Elevated) 1 สถานี คือ สถานีท่าอากาศยานนานาชาติภูเก็ต
เมื่อวันที่ 1 ก.พ. 64 การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย (รฟม.) ได้นำเสนอการศึกษาเบื้องต้นของเทคโนโลยีรถไฟฟ้าสำหรับโครงการ ซึ่งประกอบด้วย 3 รูปแบบ คือ รถไฟฟ้ารางเบาแบบล้อเหล็ก รถไฟฟ้ารางเบาแบบล้อยาง และระบบ ART (Autonomous Rapid Transit) ให้คณะกรรมการจัดระบบการจราจรทางบก (คจร.)
เนื่องจากเมื่อได้เปรียบเทียบงบประมาณระหว่างการใช้รถไฟฟ้ารางเบากับระบบ ART สรุปว่าการใช้ระบบ ART นั้นใช้งบประมาณเพียง 17,723 ลบ. ซึ่งราคาถูกกว่าครึ่งหนึ่ง เมื่อเทียบกับการใช้รถไฟฟ้ารางเบาที่ใช้งบประมาณ 35,201 ลบ.
เมื่อวันที่ 15 มี.ค. 64 นายศักดิ์สยาม ชิดชอบ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคมได้ติดตามความคืบหน้าโครงการ โดยมีคำสั่งเพิ่มเติม คือ
1. หาข้อสรุปรูปแบบรถไฟฟ้าว่าจะใช้ระบบใด ระหว่างรถไฟฟ้ารางเบาแบบล้อเหล็ก, รถไฟฟ้ารางเบาแบบล้อยาง (แบบสายสีทอง) และระบบ ART (Autonomous Rapid Transit) ที่ใช้งบประมาณถูกกว่าครึ่งหนึ่ง
2. ให้ สนข. ร่วมกับ กทพ. และ รฟม. ทบทวนภาพรวมการประมาณการปริมาณผู้โดยสารรถไฟฟ้าภูเก็ต ทางพิเศษและระบบขนส่งมวลชนของจังหวัดภูเก็ต เพื่อให้เกิดความมั่นใจว่า โครงการทั้ง 2 ระยะจะมีผู้โดยสารมาใช้บริการตามที่คาดการณ์ไว้
3. ให้ รฟม. กำหนดราคาค่าโดยสารใหม่ให้เหมาะสม โดยที่ราคาไม่สูงจนเกินไปและสามารถจูงใจให้เอกชนมาร่วมลงทุนได้
4. ให้ รฟม. พิจารณาใช้เทคนิคการก่อสร้างที่ใช้ระยะเวลาน้อยที่สุด เพื่อลดผลกระทบด้านการจราจร เนื่องจากตามแนวเส้นทางของโครงการจะผ่านบริเวณที่มีปัญหาการจราจรหนาแน่นอยู่แล้ว โดยจะเร่งการดำเนินการระยะที่ 1 ช่วงท่าอากาศยานนานาชาติภูเก็ต - ห้าแยกฉลอง ให้พร้อมเปิดบริการได้ในปี 69นี้
นอกจากนี้นายศักดิ์สยามให้รฟม. พิจารณาลดต้นทุนการก่อสร้างและระยะเวลาการก่อสร้างเพิ่มเติม โดยพิจารณาการนําเทคโนโลยีสมัยใหม่ที่มีต้นทุนต่ำมาปรับใช้ เพื่อให้สามารถกําหนดอัตราค่าโดยสารได้ต่ำที่สุด
แผนการดำเนินโครงการระยะที่ 1 คือ
ปี 64 เสนอคณะรัฐมนตรีเพื่อให้ความเห็นชอบในรูปแบบการร่วมลงทุนโครงการฯ
ปี 65 ประกาศเชิญชวน / คัดเลือกเอกชนผู้ร่วมลงทุนโครงการฯ/ เสนอกระทรวงคมนาคม และคณะรัฐมนตรีเพื่อให้ความเห็นชอบ/ ลงนามในสัญญา
ปี 66 – 69 ออกแบบรายละเอียดและก่อสร้างโครงการ
ปี 69 เปิดให้บริการโครงการ
แนวเส้นทางโครงการ ระยะที่ 1
เริ่มจากสถานีสนามบินภูเก็ตโดยแนวเส้นทางช่วงนี้เป็นโครงสร้างแบบยกระดับบนทางหลวงหมายเลข 4031 จากนั้นลดระดับลงสู่ระดับดินที่ทางหลวงหมายเลข 4026 มุ่งหน้าเข้าสู่ทางหลวงหมายเลข 402 เพื่อเข้าสู่เมืองภูเก็ต โดยแนวเส้นทางช่วงผ่านอ.ถลางจะลดระดับเป็นทางลอดใต้ดิน มีระยะทางประมาณ 3 กม. จากนั้นแนวเส้นทางจะกลับขึ้นสู่ระดับดิน ผ่านอนุสาวรีย์ท้าวเทพกระษัตรี – ท้าวศรีสุนทร(อนุสาวรีย์วีรสตรี) สถานีขนส่ง เข้าสู่เขตเทศบาลเมืองภูเก็ต ผ่าน ถ.ภูเก็ต และข้ามสะพานเทพศรีสินธุ์ (สะพานข้ามคลองเกาะผี) เพื่อเข้าสู่ถนนเจ้าฟ้าตะวันออก (ทางหลวงหมายเลข 4021) และไปสิ้นสุดที่บริเวณห้าแยกฉลอง ระยะทางรวมประมาณ 41.7 กม.
แนวเส้นทางโครงการ ระยะที่ 1 ผ่าน
- ชุมชนขนาดใหญ่ ได้แก่ เทพกระษัตรีศรีสุนทร เทศบาลนครภูเก็ต
- จุดเชื่อมต่อการเดินทางกับรูปแบบการขนส่งอื่นๆได้แก่ ท่าอากาศยานนานาชาติภูเก็ต, สถานีขนส่งผู้โดยสารจังหวัดภูเก็ตแห่งที่ 2 และท่าเทียบเรือฉลอง
- สถานศึกษา ได้แก่ โรงเรียน วิทยาลัย และมหาวิทยาลัย จำนวนมากกว่า 20 แห่ง โดยมีจำนวนนักเรียน/นักศึกษา รวมประมาณ20,000 คน
- โรงพยาบาล/ศูนย์สุขภาพชุมชน จำนวน 4 แห่ง
รูปแบบสถานี
รูปแบบการวิ่งของรถไฟฟ้า
ศูนย์เชื่อมต่อการเดินทาง
ระยะที่ 2 ช่วงท่านุ่น-เมืองใหม่
เส้นทางช่วงท่านุ่น - เมืองใหม่นี้มีทั้งหมด 3 สถานี รวมระยะทาง 16.8 กม. ซึ่งเส้นทางนี้จะต่อจากสถานีเมืองใหม่ของระยะที่ 1 ไปจนถึงสถานีท่านุ่น จ.พังงา เป็นเส้นทางนอกเมืองภูเก็ต โดยยังไม่มีรายละเอียดของช่วงนี้ เนื่องจากต้องการเร่งการดำเนินการไปที่ระยะที่ 1 ให้เสร็จทันปี 2569 ก่อน
1. สถานีท่าอากาศยานนานาชาติภูเก็ต
2. สถานีเมืองใหม่
3. สถานีโรงเรียนเมืองถลาง
4. สถานีถลาง
5. สถานีอนุเสาวรีย์ท้าวเทพกระษัตรี-ท้าวศรีสุนทร
6. สถานีเกาะแก้ว
7. สถานีขนส่งผู้โดยสารแห่งที่ 2 จังหวัดภูเก็ต
8. สถานีมหาวิทยาลัยราชภัฏภูเก็ต
9. สถานีทุ่งคา
10. สถานีเมืองเก่า
11. สถานีหอนาฬิกา
12. สถานีบางเหนียว
13. สถานีห้องสมุดประชาชน
14. สถานีสะพานหิน
15. สถานีศักดิเดชน์
16. สถานีดาวรุ่ง
17. สถานีวิชิต
18. สถานีเจ้าฟ้าตะวันออก
19. สถานีป่าหล่าย
20. สถานีโคกโตนด
21. สถานีฉลอง
