UPDATE!! แผนขนส่งมวลชน เมืองอุดรฯ
เทรนด์การพัฒนาระบบขนส่งมวลชนตามเมืองใหญ่ในต่างจังหวัดกำลังมาแรง โดยภาครัฐมีการผลักดันโครงการอยู่ตลอด เพื่อกระจายความเจริญไปสู่ภาคอื่นๆ โดยเจาะจงจังหวัดที่มีศักยภาพและมีประชากรอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก เพื่อเป็นเมืองรองจากกรุงเทพฯ
ปัจจบุันการพัฒนาต่างๆ มีความคล่องตัว และเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยตัวอย่างของเมืองที่มีการพัฒนาระบบขนส่งมวลชนตามเมืองใหญ่ที่โดดเด่นได้แก่ จ.เชียงใหม่ จ.ภูเก็ต จ.ขอนแก่น เป็นต้น โดยจะเป็นการวางผังแม่บทการพัฒนาเพื่อวางแผนเตรียมการในลำดับถัดไป
จ.อุดรธานีเองก็เป็นอีกหนึ่งจังหวัดที่มีการเติบโตของเมือง และเศรษฐกิจที่สูงมากๆ จนทำให้ต้องมีการวางแผนระบบขนส่งภายในเมืองในระยะยาวเพื่อป้องกันปัญหาโครงสร้างพื้นฐานไม่เพียงพอ และให้เมืองเติบโตอย่างยั่งยืน เราไปดูกันต่อดีกว่าครับว่า แผนการพัฒนาในจังหวัดนี้จะเป็นเช่นไรกันบ้าง
แผนแม่บทระบบขนส่งมวลชนอุดร
แผนการพัฒนาเริ่มต้นจากกระทรวงคมนาคมโดยสำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร (สนข.) ให้มีการจัดทำแผนแม่บทระบบขนส่งมวลชนอุดร ตั้งแต่ปี 2561 เพื่อแก้ปัญหารถติดในระยะยาว และให้เกิดความสะดวกในการเดินทางของประชาชน ทั้งผู้อยู่อาศัยเดิม นักท่องเที่ยว รวมทั้งนักธุรกิจ ซึ่งก็จะทำให้การเชื่อมโยงต่างๆ ภายในตัวเมืองอุดรมีความต่อเนื่องมากยิ่งขึ้น และส่งเสริมให้เมืองเติบโตอย่างยั่งยืน
รูปแบบโครงข่าย และเส้นทาง
เส้นทางจะแบ่งออกเป็นทั้งหมด
6 เส้นทาง มีศูนย์กลางอยู่ที่ใจกลางเมืองอุดรฯ โดยสร้างให้เกิดโครงข่ายการสัญจรที่
เชื่อมโยงที่เป็นพื้นที่สำคัญทั้ง แหล่งงาน แหล่งท่องเที่ยว และที่พักอาศัยตามการใช้งานจริงในปัจจุบัน รวมถึงผสานการเชื่อมโยงกับสถานีรถไฟรางคู่ รถไฟความเร็วสูง และท่าอากาศยานนานาชาติเข้าด้วยกัน
ด้วยการเติบโตของเมืองอย่างต่อเนื่อง ทำในอนาคตประชากรในตัวเมืองก็จะเพิ่มขึ้น โครงข่ายการสัญจรจึงมีการคาดการณ์ปริมาณการเดินทางในอนาคต เพื่อใช้ในการวางแผนต่อไปว่าจะเลือกใช้ระบบนส่งมวลชนแบบใด และจะแก้ปัญหาในอนาคตได้อย่างไร ซึ่งจากการคาดการ์พบว่าจะมี จำนวนผู้โดยสายต่อเที่ยวต่อวันที่เพิ่มขึ้นเฉลี่ย ปีละ 2% ซึ่งในปี 2595 จะมีปริมาณผู้โดยสารถึง 461,000 คนต่อเที่ยวต่อวัน
รูปแบบของการสัญจร
รูปแบบของการเดินทางที่อยู่ในแผนการพัฒนาจะแบ่งออกเป็น 5 รูปแบบ ได้แก่
1.รถโดยสารประจำทาง(ฺBus)
2.รถราง (Tram)
3.รถโดยสารประจำทางด่วนพิเศษ (ฺBRT)
4.รถไฟฟ้ารางเบา (LRT)
5.รถไฟฟ้า (MRT/Metro)
โดยจะใช้รูปแบบไหนนั้นก็ขึ้นอยู่กับปริมาณผู้โดยสารต่อชั่วโมงว่าเพียงพอหรือเหมาะสมกับระบบใด
จากการศึกษาพบว่าทั้ง 6 เส้นทางระบบขนส่งในเมืองของ จ.อุดรธานี
มีปริมาณผู้โดยสารอยู่ที่ประมาณ 3,000 คน/ชั่วโมง ซึ่งถือว่าเป็นปริมาณการใช้ที่ไม่สูง ดังนั้นแผนการพัฒนาขั้นต้นจึงออกมาเป็นการทำโครงการรถโดยสารประจำทางก่อน เมื่อเมืองมีการพัฒนา คนเริ่มใช้ระบบขนส่งมวลชนมากขึ้น ซึ่งแผนในปี 2580 จะมีโอกาสที่จะเปลี่ยนเป็นระบบรถราง (Tram) ได้ในอนาคต
จุดเริ่มต้นของการพัฒนา Smart City กับ UDON CITY BUS
ทางเลือกที่เหมาะสมกับจำนวนผู้โดยสารในตัวเมืองอุดรฯ ซึ่งปัจจุบันเป็นรถโดยสารประจำทางไฟฟ้า เสริมด้วย Application ที่ผู้โดยสารสามารถติดตามรถได้จากระบบ GPS ซึ่งทำให้ตรวจสอบตำแหน่งของรถ ทำให้สามารถคำนวณเวลาเดินทางได้อย่างแม่นยำ รวมทั้งยังมีบริการเรียกคนขับเพื่อแจ้งให้คนขับรถมารับที่ป้ายรถประจำทางอีกด้วย
ระบบการเก็บค่าโดยสารอัตโนมัติ สามารถใช้ได้ ทั้งธนบัตร และเหรียญ รวมทั้งบัตรเติมเงิน ที่สามารถตรวจสอบยอดเงินคงเหลือได้จาก Application ทั้งสะดวก และทันสมัย
2 เส้นทางที่มีการเดินรถแล้ว!!
2 เส้นทางที่เริ่มเปิดใช้ไปแล้วคือ สายสีแดง และสายสีน้ำเงิน เป็นเส้นเดินรถหลักในตัวเมืองอุดรฯ โดยสายสีแดงจะเชื่อมโยงในแนว ตะวันออก - ตะวันตก (สนามบิน - สถานีรถไฟ) และ สายสีน้ำเงิน เชื่อมโยงในแนว เหนือ - ใต้ (ถนนมิตรภาพ) ตัดกันที่บริเวณวงเวียนน้ำพุ
รูปแบบของการเดินรถปัจจุบันใช้เป็น รถโดยสารประจำทางไฟฟ้า (Electric Bus) ซึ่งจะมีความคุ้มทุนในระยะยาวมากกว่า และเมื่อปริมาณการเดินทางมากขึ้นทั้ง 2 เส้นทางดังกล่าว ในอนาคตจะถูกพัฒนาเป็นรูปแบบรถราง และนำรถโดยสารประจำทางไฟฟ้าไปใช้กับถนนสายรองแทนเป็น Feeder เข้าสู่ระบบหลัก
เส้นทางอื่นๆ อีก 4 เส้นทาง
เส้นทางอื่นๆ อีก 4 เส้นทางจะเป็นการ
เชื่อมโยงพื้นที่ใจกลางอุดร ไปสู่พื้นที่นอกเมือง และ เส้นทางที่เป็นวงแหวนรอบในเมือง และส่วนของวงแหวนฝั่งตะวันออก เป็นต้น ซึ่งจากการศึกษาพบว่าจำนวนผู้โดยสารที่ใช้บริการยังไม่ถึงเกณฑ์
จึงยังเป็นเพียงแผนพัฒนา และระบบที่ใช้ก็จะอยู่ในรูปแบบของรถโดยสารประจำทางเป็นหลัก
พื้นที่ศักยภาพ TOD
จากการพัฒนาของพื้นที่ในเมืองอุดรฯ ที่ขยายตัวเร็วมากๆ รวมทั้งปัญหาการจราจรที่เริ่มติดขัดทำให้มีการวางผังเมืองรวมเมืองอุดรธานี เป็นการวางแผนการใช้ประโยชน์ที่ดินในเขตเมืองอุดรซึ่งประกาศไว้ตั้งแต่ปี พ.ศ.2553 โดยพื้นที่ใจกลางเมืองที่ถูกกำหนดให้เป็นพื้นที่พาณิชยกรรมและที่อยู่อาศัยหนาแน่นมากจะอยู่บริเวณถนนนิตโย ถ.โพธิศรี ผ่านส่วนของสถานีรถไฟไปจนถึงศาลากลาง หรือหนองประจักษ์ ซึ่งในการกำหนดพื้นที่พัฒนารอบระบนส่งมวลชนได้เลือกจากพื้นที่พาณิชยกรรม และที่อยู่อาศัยหนาแน่นนี้เอง
ในแผนแม่บทยังมีการพัฒนาพื้นที่โดยรอบสถานีอีกด้วย โดยยกตัวอย่างการพัฒนาพื้นที่โดยรอบสถานีอยู่ 3 พื้นที่ได้แก่ พื้นที่รอบสถานีขนส่งสาธารณะบริเวณยูดีทาวน์
และเซ็นทรัลพลาซ่าอุดรธานี บริเวณสถานีรถอุดรธานี และ บริเวณเรือนจำกลาง ซึ่งจะมีการเสนอกำหนดมาตรการทางผังเมือง FAR ไว้ที่ 6 - 8 และ OSR ที่ 5% โดยสามารถพัฒนาโครงการแบบผสมผสาน (Mixed Use Project) ที่มีทั้ง อาคารสำนักงาน ที่อยู่อาศัย พื้นที่พาณิชยกรรม และ พื้นที่สาธารณะ โดยทั้ง 3 พื้นที่จะเชื่อมโยงกันส่งเสริมกระตุ้นให้เกิดการพัฒนาเมือง
นอกเหนือจากแผนการพัฒนาที่กล่าวมาข้างต้นแล้ว ในการศึกษาแผนแม่บบทครั้งนี้ยังได้เสนอการแก้ไขปัญหาการจราจรในตัวเมืองปัจจุบัน กำหนดจุดจอดแล้วจร รวมทั้งการออกแบบภูมิทัศน์ทางเท้าในเขตเมืองอีกด้วย นับได้ว่า จ.อุดรธานี มีแผนการพัฒนาเมืองในระยะยาวที่มองครอบคลุมทั้งประเด็นการจราจร การขนส่ง ความคุ้มค่า และที่สำคัญคือคุณภาพชีวิตของคนในเมืองอุดรฯ
ที่มา : โครงการศึกษาแผนแม่บทการพัฒนาระบบบนส่งสาธารณะ ในเขตเมืองอุดรธานี - สำนักนโยบาย และแผนการขนส่ง และจราจร